تکنولوژی بلاک چین، بعد از انتشار وایت پیپر بیت‌کوین در سال ۲۰۰۸ با رشد زیادی همراه شد. از آن زمان، شبکه‌های بلاک چین زیادی با طیف گسترده‌ای از طرح‌ها و کاربردهای راه‌اندازی شده‌اند. تمرکززدایی، ظرفیت شبکه‌ها برای مالکیت و مدیریت ده‌ها، اغلب هزاران یا حتی میلیون‌ها ذینفع به جای مدل سنتی و متمرکز حاکمیت شرکتی، یکی از ارزش‌های اولیه فناوری بلاک چین است.
اما بلاک چین‌ها با افزایش تعداد و اندازه، اساساً با یکدیگر متفاوت هستند. مانند جزیره‌ای با جوامع و اقتصاد‌های خود که قادر به اشتراک‌گذاری اطلاعات یا ارزش با بقیه جهان نیست. ماهیت شبکه‌های بلاک چین امروزی برخلاف ایده تمرکززدایی است و بالکانیزاسیون وب متمرکز (که اغلب به آن وب ۲.۰ می‌گویند) را دوباره برقرار می‌کند.
عدم وجود ارتباط بین شبکه‌های بلاک چین نه تنها مانع تمرکززدایی، بلکه با ایجاد موانعی بر سر راه نوآوری، رشد اقتصادی و تجارت آزاد، تکامل و اهمیت فناوری را با مشکل مواجه می‌کند. به طور کلی، برنامه‌هایی که برای یک شبکه خاص ایجاد می‌شوند، فقط در آن شبکه عمل می‌کنند و پتانسیل آن‌ها را برای پذیرش گسترده محدود می‌کنند.
با پیشرفت فناوری بلاک چین، تعدادی از پروژه‌ها با ایجاد پل یا بریج در بین شبکه‌ها، با این موضوع مقابله می‌کنند. انتقال به آینده‌ای که در آن بلاک چین‌ها و سیستم‌ها قابلیت همکاری دارند، به برنامه‌ها اجازه میدهد تا بر اساس خدمات و نقاط قوت با یکدیگر کار کنند. همانطور که یک اینترنت جدید، غیرمتمرکز و قابل تعامل شکل می‌گیرد، مطمئناً تأثیر قابل توجهی بر طیف گسترده‌ای از خدمات خواهد داشت.
پل بلاک چین چیست؟
پل بلاک چین اتصالی است که به توکنها و یا دادهها اجازه میدهد از یک بلاک چین به بلاک چین دیگر منتقل شوند. اگرچه پروتکل‌ها، قوانین و مدل‌های حاکمیتی این دو زنجیره ممکن است متفاوت باشد، پل به آن‌ها اجازه میدهد تا به طور ایمن با یکدیگر همکاری کنند.
پل‌ها اشکال و اندازه‌های مختلفی دارند، اما معمولاً به دو دسته طبقه‌بندی می‌شوند:
- پلهای متمرکز متکی بر اعتماد یا فدراسیون (federated)
- پلهای غیرمتمرکز یا بی اعتماد (trustless)
پلهای متمرکز به یک مرجع یا سیستم مرکزی متکی هستند، به این معنی که کاربران برای دسترسی به یک برنامه یا سرویس خاص باید به یک واسطه اعتماد کنند. از سوی دیگر، پلهای بی‌اعتماد نیازی به جلب اعتماد برای سرمایه‌گذاری یک شخص یا مقام واحد ندارد.
بلکه به حقیقت ریاضی موجود در کد متکی است. این واقعیت در یک سیستم بلاک چین غیرمتمرکز توسط نود‌های کامپیوتری متعددی که بر اساس قوانین نرم‌افزار به یک اجماع مشترک می‌رسند، انجام می‌شود. این امر با استفاده از فضای باز و ایجاد انگیزه برای مشارکت عمومی، بسیاری از مشکلات مرتبط با نهاد‌های متمرکز را که در برابر فساد یا سوء استفاده از قدرت آسیب‌پذیر هستند، از بین می‌برد.
پل‌ها برای اهداف مختلف ساخته می‌شوند. می‌توان از آن‌ها برای مبادله هر نوع داده، از جمله تماس‌های قرارداد هوشمند، شناسه‌های غیرمتمرکز، داده‌های خارج از زنجیره از اوراکل‌ها مانند فید‌های قیمت بازار سهام و موارد دیگر استفاده کرد. به عنوان مثال، یک شرکت بازی‌سازی که بر پایه اتریوم ساخته شده است، می‌تواند از اعتبارنامه‌های قابل تأیید لنگر زنجیره‌ای در پولکادات برای برآورده کردن الزامات KYC (مشتری خود را بشناسید) استفاده کند. پل‌ها حتی برنامه‌های غیرمتمرکز بیشتری را فعال می‌کنند زیرا دیگر توسط شبکه اولیه خود محدود نمی‌شوند.
ساختن پل با شبکه پولکادات
بلاک‌چین پولکادات به عنوان بلاک‌چینی برای بلاک‌چین‌ها ساخته شد با این باور که هیچ بلاک چینی به تنهایی نمی‌تواند همه چیز را انجام دهد. پولکادات قابلیت همکاری بین زنجیره‌ای بلاک مستقلی را که به نام پاراچین‌ها شناخته می‌شوند، امکان‌پذیر می‌کند. در حالی هر کدام از این بلاک‌ها طراحی، مقررات، موارد استفاده و ارز‌های خاص خود را دارند؛ اما تمام این بلاک‌ها از امنیت فراهم شده توسط زنجیره رله سود می‌برند.
پولکادات همچنین از پل‌ها برای اتصال پاراچین و شبکه‌های دیگر مانند بیت کوین و اتریوم استفاده می‌کند. پلهای پولکادات را می‌توان با روش‌ها و پیکربندی‌های مختلف بلاک چین، قرارداد‌های هوشمند و ماژول‌های زمان اجرا (با نام مستعار پالت‌ها) ایجاد کرد. به این معنی که اجزای بلاک چین قابل تنظیم برای ساخت بلاک‌چین‌های سفارشی سازگار با پولکادات با چارچوب بلاک چین Substrate هستند.
در پولکادات می‌توان پل‌ها را به روش‌های مختلف ساخت. برخی از آن‌ها را می‌توان به‌عنوان یک ابزار عمومی مشترک برای استفاده کل جامعه ایجاد کرد، در حالی که برخی دیگر را می‌توان برای کسب سود توسط گروه‌های اجتماعی پیاده‌سازی کرد.
طراحی پولکادات همچنین امکان اتصال دو زنجیره خارجی را فراهم می‌کند. برای مثال، پولکادات ممکن است بیت کوین غیرمتمرکز (BTC) را به اتریوم به روش زیر وصل کند:
پلی که به عنوان پاراچین روی پولکادات عمل می‌کند، ممکن است دارای جمع‌کننده‌هایی (Collators) که اطلاعات بین زنجیره رله پولکادوت و یک زنجیره خارجی مانند بیت‌کوین را نظارت و ترجمه می‌کنند، باشد.
به عنوان مثال، پل پاراچین دیگری ممکن است همین کار را با یک زنجیره متفاوت مانند اتریوم انجام دهد. با استفاده از ارسال پیام زنجیره‌ای متقاطع (XCMP) بین دو پل در اکوسیستم پولکادات، طراحی یک رابط کاربری سفارشی برای اتصال با این پل‌ها امکان‌پذیر است و به کاربر اجازه میدهد با هر دوی این زنجیره‌های خارجی ارتباط برقرار کند.
کاربر می‌تواند با پولکادات از BTC خود برای مشارکت در یک قرارداد هوشمند مالی غیرمتمرکز (DeFi) در اتریوم استفاده کند. تاکنون چندین پل قبلاً ساخته شده‌اند یا در مرحله توسعه در مرحله شبکه آزمایشی برای اکوسیستم پولکادات هستند.
انواع پروژه‌های پل بلاک‌چین
پروژه‌های زیر توسط بنیاد وب ۳.۰ حمایت مالی شده‌اند تا اینترنت غیرمتمرکز و عادلانه‌تر در آینده را ارتقا دهد.
۱. بریج Interlay
پل Interlay در حال ایجاد یک ارتباط غیرقابل اعتماد بین بیت کوین و پولکادات است. PolkaBTC که اکنون در شبکه آزمایشی بتا قرار دارد، به کاربران امکان میدهد دارایی‌های ۱:۱ با پشتوانه بیت کوین را تولید کنند.
۲. بریج Snowfork
پروژه Snowfork در حال ساخت یک پل Ethereum-Polkadot همه منظوره است که به کاربران امکان میدهد اتریوم، دارایی‌های ERC-۲۰ و داده‌های دلخواه را از اتریوم به پولکادات ارسال کنند. تماس‌های قرارداد‌های هوشمند زنجیره‌ای متقابل نیز می‌تواند از طریق این پل انجام شود.
۳. بریج Darwinia
داروینیا در حال توسعه پروتکل پل غیرمجاز بدون مجوز است که انتقال توکن زنجیره‌ای غیرمتمرکز و توکن غیرقابل تعویض (NFT) و همچنین سایر تراکنش‌های زنجیره‌ای را با حداقل هزینه امکان‌پذیر می‌کند. داروینیا قبلاً پل اتریوم خود را منتشر کرده است و قصد دارد در آینده پلهای دیگری بسازد تا بلاک چین‌های متنوعی مانند BSC، Tron، Filecoin و غیره را به هم متصل کند.
۴. بریج Centrifuge
شرکت سانتریفیوژ با همکاری ChainSafe یک پل چند جهته، ماژولار و دارایی بین بلاک چین‌های مبتنی بر Substrate و اتریوم ایجاد کردند. سانتریفیوژ ممکن است اموال مثلی و NFT را بین زنجیره‌ها با استفاده از ChainBridge منتقل کند. ماهیت منبع باز ChainBridge به تیم‌های دیگر در اکوسیستم اجازه میدهد تا بین پروژه‌های خود پل ایجاد کنند.
۵. بریج ChainX
پل ChainX، یک دروازه دارایی‌های دیجیتالی، در حال کار بر روی پل‌هایی به تعدادی از شبکه‌ها است و قبلاً یک پل BTC-to-Substrate ساخته است.
۶. بریج بلاک چینی Bifrost
Bifrost پلی برای شبکه EOS ایجاد کرده است که امکان جابجایی دارایی‌های بدون اعتماد بین زنجیره‌ها را فراهم می‌کند. Bitfrost همچنین قصد دارد روی سازگاری قرارداد EOS کار کند.
کلام آخر
آینده وب منبع‌باز و غیرمتمرکز نیازمند بلاک‌چینی با قابلیت همکاری متقابل است. پل بلاک‌چین، به منظور تقویت نوآوری، پذیرش کاربر و ارتباط تکنولوژیکی، راه‌حلی مناسب برای فراتر رفتن از بالکانیزاسیون شبکه‌های بلاک چین ارائه می‌دهند. پل‌ها می‌توانند به ما کمک کنند تا پروتکل‌های زنجیره بلوکی متعدد با هم کار کنند تا نیاز به واسطه‌های متمرکز برای تقویت آینده وب متمرکز از بین برود.
سوالات متداول
پل بلاک چین چیست؟
پل بلاک چین اتصالی است که به توکنها و یا دادهها اجازه میدهد از یک بلاک چین به بلاک چین دیگر منتقل شوند.
انوع پل بلاک چین چیست؟
پلهای متمرکز متکی بر اعتماد یا فدراسیون (federated)، پلهای غیرمتمرکز یا بی اعتماد (trustless)
نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا با هدف راهنمایی و آشنایی نوشته شده و آکادمی ارز دیجیتال اوکی ایکس مسئولیتی در مقابل تصمیمات افراد یا عواقب مالی آن ندارد.
